ทราย 

ทราย ปกติเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ โดยการแปรรูปหรือการกะเทาะแบ่งส่วนมาจากหินและกรวด เช่น ถูกกระแสน้ำในลำธารแม่น้ำพัดพามาไหลสลับกลับไปกลับมาจนแตกละเอียดเป็นผงขนาดต่างๆกัน ทรายที่เกิดขึ้นเองบนบกที่ขุดได้บนพื้นดิน เรียกว่าทรายบก ที่เกิดจากลำธาร แม่น้ำ เรียกว่าทรายแม่น้ำ ที่เกิดจากทะเลเรียกว่าทรายน้ำเค็ม ส่วนที่เรานิยมนำมาใช้เป็นส่วนผสมคอนกรีตในปัจจุบัน มีจาก 2 แหล่งที่มาด้วยกัน คือ ทรายบก และทรายแม่น้ำ

ทรายแม่น้ำ คือทรายที่เกิดจากการกัดเซาะของกระแสน้ำ ซึ่งทรายละเอียดนั้นจะถูกกรนะแสน้ำพัดพามารวมกันอยู่ท้ายน้ำ การนำขึ้นมานั้นจะใช้เรือดูดทรายขึ้นมาตามท่อแล้วทิ้งบนตะแกรงของเรืออีกลำหนึ่ง เพื่อแยกกรวดที่มีขนาดใหญ่ออกก่อนเมื่อเรือมาถึงท่าก็จะเปิดท้องเรือเพื่อทิ้งทรายลงไปในแม่น้ำอีกครั้ง (ถ้าท้องเรือไม่สามรถเปิดได้จะต้องใช้สายพานลำเลียงลงแม่น้ำ) หลังจากนั้นก็จะใช้เรือดูดทรายอีกครั้งหนึ่ง โดยผ่านตะแกรงแยกทรายหยาบกับละเอียด หลังจากนั้นจึงใช้สายพานลำเลียงขึ้นขนทรายไปยังที่เก็บกองไว้เพื่อรอขนส่งออกไป
ทรายบก คือ ทรายที่เกิดจากตะกอนทับถมกันของลำน้ำเก่า ซึ่งเปลี่ยนเป็นดินโดยมีซากพืชซากสัตว์ทับถมเป็นหน้าดินซึ่งอาจอยู่ลึก ประมาณ 2 -10 เมตร กระบวนการผลิตทรายบกแบ่งเป็น 2 ลักษณะ คือ

1.ผลิตจากวิธีดั้งเดิม โดยการเปิดหน้าดินด้วยรถตักดินจนถึงระดับน้ำใต้ดินจนมีสภาพเป็นแอ่งน้ำขนาด ใหญ่แล้วจึงนำเรือมาดูด หรือใช้รถตักทรายขึ้นมาผ่านตะแกรงเพื่อแยกกรวดออก
2.การใช้เครื่องจักรในการผลิตทราย โดยอาศัยการเปิดหน้าดินเหมือนวิธีแรก หลังจากนั้นจะผ่านขั้นตอนและเครื่องจักรต่างๆ
ความแตกต่างระหว่างทั้งสองวิธีคือ วิธีแบบดั้งเดิมจะได้ทรายที่ไม่สะอาดนัก ไม่เหมาะจะนำไปใช้งานแต่ก็จะทำให้ต้นทุนการผลิตต่ำ ส่วนของการใช้เครื่องจักรนั้นจะทำให้ได้ทรายที่สะอาด และควบคุมคุณภาพทรายได้แต่เนื่องจากมีการใช้เครื่องจักรขนาดใหญ่และระบบที่ ซับซ้อนจึงทำให้ทรายมีราคาสูง ซึ่งในกระบวนการผลิตการขั้นที่ 2 นั้นไม่มีการนำมาใช้ภายในจังหวัดพิษณุโลกเนื่องจากต้นทุนในการผลิตสูงกว่า เพราะฉะนั้นทรายบกที่ได้ภายในจังหวัดพิษณุโลก จึงผ่านจากกระบวนการผลิตโดยใช้วิธีดั้งเดิม ซึ่งจะได้ทรายที่ไม่สะอาดไม่เหมาะนำมาผสมคอนกรีตนอกจากนี้เมื่อนำมาผสม คอนกรีตแล้วจะได้คอนกรีตสีเข็มซึ่งผู้ผลิตจะอ้างว่าใส่ปูนผงแต่จริงๆ แล้วเป็นสีที่มาจากโคลนดินที่ล้างไม่สะอาดของทรายบกนั้นเอง

ทรายเบอร์พิเศษ ขนาด 0.45-0.55 มม.
ทราย เบอร์ 1 ขนาด 0.5-0.8 มม.
ทราย เบอร์ 2 ขนาด 1-2 มม.
ทราย เบอร์ 3 ขนาด 2-5 มม.
กรวด เบอร์ 4 ขนาด 5-10 มม.
กรวด เบอร์ 5 ขนาด 10-15 มม.
กรวด เบอร์ 6 ขนาด 15-20 มม.
กรวด เบอร์ 7 ขนาด 20-30 มม.