อุตสาหกรรมน้ำดื่ม Water Treatment for SME


  ในวันที่ 24 กรกฎาคม 2544 สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข ได้กำหนดให้ธุรกิจนํ้าดื่มบรรจุขวด เป็นหนึ่งในสินค้าที่ต้องกำหนดวิธีการผลิต เครื่องมือเครื่องใช้ในการผลิต และการเก็บรักษาสินค้าตามหลักเกณฑ์วิธีการที่ดีหรือจีเอ็มพี (Good Manufacturing Practice : GMP) ในการผลิตนํ้าดื่ม ดังนั้นทางนิวทรัพย์ จึงจัดทำหน้าเว็บเพจนี้ขึ้นเพื่อแนะนำระบบผลิตน้ำดื่ม กรรมวิธีการผลิต และสถานที่ผลิตน้ำดื่มที่ถูกต้องตามหลัก GMP เพื่อเป็นแนวทางแก่ผู้ที่สนใจเข้าสู่ธุรกิจน้ำดื่มบรรจุขวด โดยเฉพาะผู้ประกอบการรายเล็ก

การปรับปรุงคุณภาพน้ำ
     ผู้ประกอบการต้องปรับปรุงคุณภาพน้ำให้อยู่ในระดับที่กฏหมายกำหนด และต้องเก็บตัวอย่างน้ำดื่มไปตรวจวิเคราะห์คุณสมบัติทางเคมี กายภาพ และจุลินทรีย์อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง ระบบผลิตน้ำดื่มที่ทางนิวทรัพย์แนะนำ ซึ่งเป็นระบบผลิตน้ำดื่มที่มีคุณภาพมากที่สุดและเป็นที่นิยมมากที่สุด ดังตัวอย่างด้านล่าง


โฟลไดอะแกรมระบบผลิตน้ำดื่มนิวทรัพย์

 

[คำอธิบายรูปภาพ] กระบวนการผลิตน้ำดื่มมีขั้นตอน ดังนี้
1.  ระบบผลิตน้ำอ่อน (
SOFTENER SYSTEM)
     น้ำดิบ(ประปา/บาดาล)จากแท็งก์เก็บน้ำดิบ จะถูกปั๊มน้ำดิบสูบน้ำส่งเข้าไปยังระบบกรอง SOFTENER ซึ่งประกอบไปด้วยเครื่องกรอง 3 ชนิด ได้แก่
1. เครื่องกรองตะกอน, สนิมเหล็ก ทำหน้าที่ในการกรองอนุภาคตะกอนต่างๆ ตลอดจนสนิมเหล็กในน้ำ
2.  เครื่องกรองกลิ่น, สี, คลอรีน และสารอินทรีย์  ทำหน้าที่ในการกรอง กลิ่น, สี, คลอรีน และสารอินทรีย์ต่างๆที่ปนเปื้อนในน้ำ
3. เครื่องกรองหินปูน, ความกระด้าง ทำหน้าที่ในการกรองหินปูนในน้ำ ทำให้ได้น้ำอ่อน (น้ำที่ปราศจากหินปูน)

2.  การกรองแยกสารละลาย (REVERSE OSMOSIS SYSTEM)

     หลังจากน้ำผ่านเครื่องกรองระบบ SOFTENER แล้ว น้ำจะถูกส่งเข้าเครื่องกรองแยกสารละลาย (ระบบรีเวอร์สออสโมซิส หรืออาร์โอ) ซึ่งทำหน้าที่ในการกรองแยกสารละลายเข้มข้น และโลหะหนักออกจากน้ำบริสุทธิ์ เพื่อให้ได้น้ำที่มีความบริสุทธิ์สูง ปริมาณสารละลาย และโลหะหนักจะถูกกรองออกจากน้ำได้ถึง 95 - 98 % น้ำกรองที่ได้จะถูกส่งไปเก็บยังแท็งก์เก็บน้ำกรอง เพื่อรอการนำไปใช้ในกระบวนการบรรจุต่อไป

3.  ระบบส่งน้ำเพื่อบรรจุ และระบบฆ่าเชื้อโรค
     น้ำกรองจากแท็งก์เก็บน้ำกรอง จะถูกปั๊มน้ำสูบน้ำส่งเข้าไปยังเครื่องกรองตะกอนความละเอียดสูง ซึ่งประกอบไปด้วย เครื่องกรองความละเอียดขนาด 1 ไมครอน และเครื่องกรองเซรามิค ขนาดความละเอียด 0.3 ไมครอน เพื่อกำจัดตะกอนขนาดเล็ก เช่น ฝุ่น และฆ่าเชื้อเชื้อโรคที่อาจจะปนเปื้อนมาจากอากาศ จากนั้นน้ำกรองจะถูกส่งผ่านเครื่องฆ่าเชื้อโรคด้วยแสงอัลตร้าไวโอเล็ต (UV) เพื่อฆ่าเชื้อโรคในน้ำอีกขั้นตอนหนึ่ง ก่อนเข้าสู่กระบวนการล้างและบรรจุต่อไป


โรงเรือนผลิตน้ำดื่ม


     จะต้องตั้งอยู่ในพื้นที่สะอาด ไม่มีการสะสมของสิ่งเหลือใช้ หรือสิ่งปฏิกูลต่างๆ รวมทั้งต้องมีวิธีป้องกันสิ่งปนเปื้อน ทั้งฝุ่นละออง เชื้อโรค แมลงและสัตว์นำ โรค สถานที่ผลิตจะต้องถูกออกแบบก่อสร้างให้มีลักษณะง่ายต่อการทำความสะอาด นอกจากนี้ ต้องแบ่งแยกพื้นที่การผลิตเป็นสัดส่วน เพื่อป้องกันการปนเปื้อน ประการสำคัญ ต้องแยกพื้นที่สำหรับผลิตสินค้าออกจากบริเวณที่อยู่อาศัยและห้องนํ้าห้องส้วมอย่างชัดเจน

รูปตัวอย่างโรงเรือนที่ถูกต้องตามหลักเกณฑ์ GMP

 

 

 

การล้างและบรรจุน้ำดื่ม

     ต้องล้างและบรรจุน้ำดื่มด้วยเครื่องบรรจุน้ำดื่มที่มีประสิทธิภาพ มีจำนวนเพียงพอต่อการปฏิบัติงาน ติดตั้งในตำแหน่งที่เหมาะสม และสามารถล้างทำความสะอาดได้ง่าย


ตัวอย่างเครื่องล้างและบรรจุน้ำดื่มของนิวทรัพย์
 


เครื่องสเปรย์ล้างภายในขวดวันเวย์



คุณสมบัติพิเศษ 
     เครื่องล้างภายในขวดบรรจุน้ำวันเวย์ ใช้สำหรับล้างทำความสะอาดภายในขวดวันเวย์ขวดใหม่ ซึ่งอาจมีเศษผงฝุ่น หรือสิ่งต่างๆที่ติดมาจากกระบวนการผลิตขวด น้ำที่นำมาใช้ในการล้างทำความสะอาด เป็นน้ำที่ใช้สำหรับบรรจุเพื่อจำหน่าย จึงสามารถล้างทำความสะอาดได้เสร็จในขั้นตอนสั้นๆ ทำให้ประหยัดเวลาในสายงานผลิต ไม่ทำให้ภาชนะบรรจุเสียหาย และที่สำคัญทำให้ภาชนะที่นำไปบรรจุน้ำนั้นสะอาดปราศจากสิ่งปนเปื้อนต่างๆได้

ลักษณะการทำงาน
     ในการออกแบบและประกอบเครื่อง เราคำนึงถึงการใช้งานที่สะดวกสบายไม่ยุ่งยาก โดยขั้นตอนการใช้งานง่ายๆ คือ เริ่มต้นด้วยการเรียงขวดที่จะทำการล้างลงในช่องในแนวตั้งฉากกับพื้นให้ครบทุกช่อง ดังรูป แล้วใช้เท้าเหยียบสวิทย์ไฟฟ้า น้ำก็จะถูกสเปรย์เข้าไปภายในขวดเพื่อล้างสิ่งปนเปื้อนออก เสร็จแล้วทำการหมุนวงล้อไปด้านหน้าเพื่อทำการเรียงขวดใหม่ในช่องถัดไป ส่วนขวดที่ล้างเสร็จแล้ว จะหลุดออกจากช่องบังคับขวดลงสู่ ราง หรือ รถเข็น เพื่อไปนำขวดเหล่านั้นไปสู่ขั้นตอนการบรรจุน้ำต่อไป

 


เครื่องบรรจุน้ำดื่มวันเวย์ ชนิดต่างๆ

 

คุณสมบัติพิเศษ

     เครื่องบรรจุน้ำดื่มชนิดขวดวันเวย์ สามารถออกแบบ และบรรจุได้หลายขนาด ตั้งแต่ขวดขนาด 500-1,500 มิลลิลิตร หรือขนาดขวดตามความต้องการของลูกค้า โดยการบรรจุน้ำนั้น สามารถบรรจุน้ำได้ครั้งละ 12-24 ขวด ภายในครั้งเดียว ทำให้ประหยัดเวลาในการบรรจุ และสิ้นเปลืองน้ำน้อย

หลักการทำงาน

     เพียงแค่เรียงภาชนะที่ล้างเสร็จแล้ว ลงในรางที่กำหนดไว้ให้ตรงตามหัวจ่ายน้ำ จากนั้นเลื่อนตัวบังคับปากขวดลงเพื่อบังคับปากขวดให้ตรงกับหัวจ่ายน้ำ เหยียบสวิทย์เท้าเหยียบเพื่อเปิดวาล์วจ่ายน้ำ บรรจุน้ำจนเต็ม จากนั้นเลื่อนขวดออกไปเพื่อปิดฝาและซีลปากขวด

 


เครื่องล้างภายนอกถังบรรจุน้ำขนาด 18,20 ลิตร


คุณสมบัติพิเศษ
     เครื่องล้างภายนอกถังบรรจุน้ำทรงกลม ใช้สำหรับล้างทำความสะอาดสิ่งสกปรกที่ติดอยู่ภายนอกของถังบรรจุน้ำ โดยไม่ต้องใช้คนขัดถู หรือฉีดน้ำแรงๆเพื่อทำความสะอาด ใช้งานง่าย ,ประหยัดเวลา, ประหยัดแรงในการทำความสะอาดถัง

ลักษณะการทำงาน
     เครื่องล้างภายนอกถังบรรจุน้ำชนิด 18, 20 ลิตร ใช้งานง่าย เพียงเปิดสวิทย์ เพลาแสตนเลสที่ใช้หมุนถังบรรจุน้ำจะทำงาน จากนั้นวางถังบนเพลาแสตนเลส เพื่อให้ถังหมุนไปโดยรอบ จากนั้นวางแปรงขัดลงบนถัง เพียงแค่นี้เครื่องจะทำการขัดผิวและสิ่งสกปรกให้หลุดออกอย่างง่ายดาย


เครื่องล้างภายในถังบรรจุน้ำขนาด 18,20 ลิตร (ล้างด้วยเรซิน)


คุณสมบัติพิเศษ 
     เครื่องล้างภายในถังบรรจุน้ำ 20 ลิตร ใช้สำหรับการล้างทำความสะอาดภายในของภาชนะ ซึ่งอาจมีเศษผงฝุ่น ,เมือกของน้ำ , ตะไคร่น้ำ หรือสิ่งสกปรกต่างๆ ก่อนนำภาชนะมาใช้บรรจุน้ำใหม่ ตัวเครื่องใช้งานง่าย, ประหยัดเวลา, ประหยัดแรงในการทำความสะอาดถัง

ลักษณะการทำงาน

การล้างมี 3 ขั้นตอน ดังนี้
ขั้นตอนแรก ใช้น้ำผสมสารเรซินล้างขัดพื้นผิวภายในโดยไม่ต้องใช้แปรงขัด
ขั้นตอนที่สอง ล้างด้วยคลอรีนเพื่อฆ่าเชื้อโรคในถังบรรจุ
ขั้นตอนสุดท้าย ล้างด้วยน้ำสะอาด (ใช้น้ำที่ใช้บรรจุจะดีที่สุด)เพื่อล้างกลิ่นคลอรีน และสิ่งสกปรกต่างๆ
     จึงมั่นใจได้ว่าภาชนะที่ใช้บรรจุสะอาด ปราศจากเชื้อโรค